რა დავაშავეთ ჩვენ, როცა გზას ვუკვალავდით მზეს ცივი სახლისკენ? ჩვენი სიმართლე შეირყა. ჩვენმა შეყვარებულებმა შხამისფრად გადაიღებეს თმები. ჩვენი ბავშვობის საწოლები უკაცრიელ ქუჩებში დაწვეს შემცივნულმა ჯარისკაცებმა, ხოლო სამშობლო გარდაცვლილ მამას ჩავაყოლეთ გულისჯიბეში, როგორც ძვირფასი ნივთი. მამა გიჟი იყო. მე ვიჯექი უცხო ქალაქის ცივ კაფეში. მეზობელი მაგიდიდან გადმომაწოდეს გაკრული ხელით ნაწერი ლექსი, მე კი მუნჯური ჟესტებით და მიმიკებით ავუხსენი, რომ მათი ენა უცხოა ჩემთვის. კაფეს კუთხეში მარტოდმარტო იჯდა ბიჭუნა, დამცინავად მიყურებდნენ მისი თვალები. რა დავაშავეთ ჩვენ, როცა ქურდულად გადავძვერით მავთულხლართებზე და შევიპარეთ აკრძალულ მინდორში, რათა მოგვეწყვიტა ორი-სამი თბილი ყვავილი ისე, ყოველი შემთხვევისთვის. მე ვიდექი უცხო ქალაქის მდინარესთან, ზემოთ კი, ხიდის მოაჯირზე, იდგა ბიჭუნა და სულ ტყუილად ავძახოდი: არ გაბედო, ცურვა არ იცი... ის ჩაეხეთქა მღვრიე წყალში და რატომღაც წყალს არ დასცდა არცერთი შხეფი; და მერე დიდხანს სულ ტყუილად გავყურებდი მდორე დინებას რა დავაშავეთ ჩვენ, როცა კოცნისას ვერ მოვთოკეთ სიყვარული და თვითმკვლელობა დავანებეთ. ხოლო ცოდვა მაშინ ვიგრძენით, როცა უაზროდ დავყურებდით თეთრ ზეწარზე მოწყვეტილი ყვავილების ყუნწებივით მიყრილ სუსტ ფეხებს და მკვდრის ღიად დარჩენილი თვალივით შეხსნილ საშოს, ჯოჯოხეთს. მე ვიწექი უცხო ქალაქის სასტუმროში და ვფიქრობდი მეგობარზე, რომლსაც დავცინეთ. კვამლით გაბუღულ ბნელ დარბაზში ის ქვითინით კითხულობდა საყვარელი ქალისადმი მიძღვნილ სტრიქონებს, ჩვენ კი ვისხედით ბოლო რიგში და სიცილით ვიგუდებოდით. როცა ის მოკვდა, მეგობარი, ის მოკვდა და მეტი არავინ. რა დავაშავეთ ჩვენ, როცა ყველაფერს ვიჯერებდით, რასაც ვერ ვგრძნობდით? ჩვენ ვიჯერებდით ყველაფერს, რასაც არ ქონდა სუნი, რასაც არ ქონდა გემო, რასაც არ ერქვა სამშობლო, და ზამთარ-ზაფხულ უნაყოფო ხეს ვარხევდით, ვარხევდით, ვარხევდით, და ვაშლი რაა, ხეს ერთხელაც არ დაცვივდა მკვდარი ჩიტები. რა დავაშავეთ? ჩვენ ხომ მხოლოდ თავს ვიტყუებდით, როცა ცხოვრებას ვიწუნებდით; შესაძლოა, ჩვენ არ გვქონდა ცუდი მიზნები. შესაძლოა, ჩვენ ვფიქრობდით დიდებაზეც, რათა მისი ბრჭყვიალა მტვერი დიდსულოვნად დაგვებერტყა სამშობლოს მხრებზეც, ოღონდ შემდეგ, რა თქმა უნდა, სიკვდილის შემდეგ. ადამიანი შეიძლება იყოს ბოროტიც, სულ ეს იყო, რაც დაგვასწავლეს და გამოგვისტუმრეს აქეთ, ცხოვრებაში, რომელიც ისეთი ძნელიც არ გამოდგა, როგორც გვაფრთხილებდნენ, არც ისე ადვილი, თვითონ რომ გვეგონა. ადამიანი შეიძლება იყოს კეთილიც, ვუთხარი ჩემს შვილს და გაკვირვებით რომ შემხედა, თვალი ჩავუკარი. ადამიანი შეიძლება, გავუმეორე, შეიძლება ადამიანი. რა დავაშავეთ ჩვენ, როცა ყიჟინით შევუერთდით აჩრდილ-მეომრებს, რომლებმაც ყველას დაგვირიგეს თითო მაშხალა და მთელი ღამე ჩაგვძახოდნენ უცნაურ სიტყვებს – სამშობლოს მიაჩნია, სამშობლო ვარაუდობს, სამშობლოს ესმის... მთელი ღამე გუგუნებდა მიკროფონი, ტორტმანებდა მოედანი და კედლები იბზარებოდა. ან გამარჯვება ან სიკვდილი, ღნაოდნენ ჩვილები სამშობიაროს დაგმანული ფანჯრებიდან და ექოდ ჭექდა დერეფნებში: სიკვდილი, სიკვდილი... რატომ, ვკითხულიბდი უცხო ქალაქის ბნელ ტაძარში, რატომ ასეთი უკიდურესობები, ხომ შეიძლება იყოს ორივე, ხან სამოთხე, ხან ჯოჯოხეთი, ვკითხულობდი უცხო ქალაქის ბნელ ტაძარში, სადაც იდგა პატარა კუბო და მე ვხვდებოდი, ვინ იწვა მასში. ნუთუ მე მხოლოდ ჯოჯოხეთი დავიმსახურე? მითუფრო ნუთუ მხოლოდ სამოთხე? რატომ, ვკითხულობდი, ასეთი უკიდურესობები,
ხომ შეიძლება იყოს ორივე, ხან სიცოცხლე, ხან კი სიკვდილი, ვკითხულობდი უცხო ქალაქის ბნელ ტაძარში; სამწუხაროდ, არ ვიცოდი არცერთი ლოცვა და ხატებზეც, სამწუხაროდ, ვერავის ვცნობდი, კუბოში კი სხვის მაგიერ იწვა ბიჭუნა, შესაძლოა, ჩემს მაგიერ... რა საწყენია.… რა დავაშავეთ ჩვენ, როცა შიშით შევცინოდით ბებერ მეფეებს და ვარწმუნებდით, რომ იღბლიან ვარსკვავზე გაჩნდნენ, ვახსენებდით, თუ როგორი მშვენიერი იყო ცხოვრება: მათი ვაჟები-ვამპირები გმირულად მოკვდნენ, ქალიშვილები დროულად გაბოზდნენ, მათი ბიზნესი – ჰოსპიტალი ღია ცის ქვეშ და იჯარით აღებული სასაფლაო – აყვავდა და გაიფურჩქნა; მათი თითები ახლაც კი, მიხრწნილ სიბერეში, ფულზე სწრაფად ითვლიდნენ წამებს. ღირსეული, დაფეხვილი მეფეები... ნელთბილ წყალში ჩაეყარათ ხმელი ფეხები და ბუზღუნებდნენ, როცა ჩაზრდილ დრჩხილებს ვჭრიდით ხელისკანკალით. უცხო ქალაქის სასაფლაო, უცხო ხალხი; მეც იქ ვიდექი, ფეხისწვერებზე ვიწეოდი, რომ ერთხელაც მომეკრა თვალი მკვდარი ბიჭისთვის, ვიდრე კუბოს დახუფავდნენ, და დამენახა მისი ჩემი დედაჩვენიც – გვამის თეთრი საყელოდან მონაბერი სიკვდილის ქარი როცა სახიდან წამოხდიდა შავ თავსაფარს, თუ წამოხდიდა... რა დავაშავეთ ჩვენ, როცა მზისაკენ ჩვენს ცივ გულებს გზას ვუკვალავდით? ჩვენი სიმართლე შეირყა. ჩვენმა შეყვარებულებმა შხამისფრად გადაიღებეს თმები. ჩვენი ბავშვობის ნაწერები მებალზამე ქალს მივეცით გარდაცვლილის ჭრილობების ამოსავსებად, გარდაცვლილი – გიჟი იყო, და სამშობლო ჩავაყოლეთ გულისჯიბეში, მაგრამ დედამ ამის მერეც არ მოიშალა ღამღამობით ოთახებში ბორიალი და ბუტბუტი: ნუ ინგრევა ჩემი სახლი, ნუ ინგრევა, ნუ ინგრევა... რა დავაშავეთ ჩვენ, ვინც ვერ გავმდიდრდით, ვერც გავლოთდით, ვერც დავიხოცეთ?
გამოხატეთ თქვენი აზრი მოცემული ლექსის შესახებ კომენტარის სახით!..
